Rewitalizacja stara wersja

Do pobrania

Gminny Program Rewitalizacji miasta Gdyni na lata 2017-2026

Otwórz plik pdf – rozmiar 53.79MB

Ocena Aktualności i Stopnia Realizacji GPR

Otwórz plik pdf – rozmiar 1.44MB

Otwórz plik – rozmiar 0 KB

Założenia

29 marca 2017 roku Rada Miasta Gdyni przyjęła Gminny Program Rewitalizacji: dokument określający strategiczne kierunki zmian i pomysły na działania na sześciu gdyńskich podobszarach rewitalizacji, wypracowanych w efekcie konsultacji z lokalnymi społecznościami oraz interesariuszami rewitalizacji. Jego opracowaniu towarzyszyło przekonanie, że punktem wyjścia dla realnej rewitalizacji – realnej zmiany – jest zrozumienie, że kwestie społeczne, przestrzenno-funkcjonalne, gospodarcze techniczne lub środowiskowe są z sobą nierozerwalnie powiązane. Gdyńska rewitalizacja uwzględnia i łączy wiele perspektyw oraz liczne elementy różnych polityk miejskich.

W Gdyni zidentyfikowano sześć podobszarów, które od lat z różnych powodów „odstają” od reszty miasta. To część dzielnicy Oksywie, zachodnia część dawnej dzielnicy Witomino-Radiostacja, osiedle Pekin na Leszczynkach, osiedle Meksyk na Chyloni, obszar Zamenhofa – Opata Hackiego na Chyloni oraz część dzielnicy Babie Doły. Cechuje je złożoność i nagromadzenie problemów społecznych, wyraźnie niższy standard przestrzeni miejskich, często izolacja geograficzna i stygmat „miejsca gorszego”.

Ambicją Gdyni jest, by poprzez rewitalizację doprowadzić do zniwelowania dysproporcji, nie zapominając przy tym o wyjątkowym charakterze, zasobach i potencjałach tych terenów.

Naczelną zasadą przyjętą w pracach nad Gminnym Programem Rewitalizacji Miasta Gdyni było to, że powinien być głęboko osadzony w gdyńskiej rzeczywistości i realiach, odpowiadając na lokalne konteksty i specyficzne potrzeby gdynian.

Podstawa prawna

Podstawę do podjęcia prac nad Gminnym Programem Miasta Gdyni stanowi Ustawa o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 roku; Dziennik Ustaw z 2015 roku poz. 1777, z późniejszymi zmianami.

W planowaniu kierunków działań rewitalizacyjnych Gminny Program Rewitalizacji Miasta Gdyni korzysta z rekomendacji dotyczących prowadzenia wielowymiarowej polityki rewitalizacyjnej zawartej w Krajowej Polityce Miejskiej.

GPR został stworzony również w oparciu o wytyczne ministra rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, precyzujące ja należy rozumieć pojęcie rewitalizacji w odniesieniu do działań współfinansowanych ze środków unijnych w perspektywie finansowej 2014-2020.

Zaplanowane działania wykorzystują możliwości stworzone w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020.

Historia

Prace nad Gminnym Programem Rewitalizacji podzielono na konkretne etapy.

W latach 2014-2015 przeprowadzono, zakrojoną na szeroką skalę diagnozę wskazującą przestrzenie Gdyni z największym nagromadzeniem problemów społeczno-gospodarczo-przestrzennych.

W jej wyniku w styczniu 2016 r. poddano pod szeroką ogólnomiejską dyskusję propozycję granic obszaru zdegradowanego i rewitalizacji.

W lutym 2016 r. odbyły się konsultacje społeczne. W wyniku rozpatrzenia uwag zgłoszonych przez mieszkańców, dokonano modyfikacji wstępnie zaproponowanych granic.

30 marca 2016, uchwałą nr XIX/435/16, Rada Miasta Gdyni wyznaczyła granice obszaru zdegradowanego i rewitalizacji.

Na wniosek Prezydenta Miasta Gdyni, 25 maja 2016 r. Rada Miasta Gdyni podjęła uchwałę nr XXI/497/16 w sprawie przystąpienia do sporządzania GPR na obszarze rewitalizacji.

Od maja do września 2016 roku prowadzono pogłębioną diagnozę obszarów i działania partycypacyjne.
Od grudnia 2016 do lutego 2017 odbywały się konsultacje wewnętrzne i zewnętrzne zapisów Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Gdyni.

W lutym i marcu 2017 roku, zgodnie z zapisami Ustawy, opiniowano zapisy GPR.

29 marca 2017 roku rada Miasta Gdyni uchwałą nr XXX/721/17 przyjęła Gminny Program Rewitalizacji Miasta Gdyni na lata 2017-2026.

31 marca 2020 Prezydent Miasta Gdyni zarządzeniem nr 2150/20/VII/R przyjął Ocenę aktualności i stopnia realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Gdyni na lata 2017-2026.

Na wniosek Prezydenta Miasta Gdyni, mając na względzie możliwość pozyskania kolejnych środków na prowadzenie rewitalizacji w ramach nowej perspektywy unijnej, 8 lutego 2023 r. Rada Miasta Gdyni podjęła uchwałę nr L/1510/23 w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany Gminnego Programu Rewitalizacji.

23 sierpnia 2023 Prezydent Miasta Gdyni zarządzeniem nr 6696/23/VIII/R przyjął Drugą ocenę aktualności i stopnia realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Gdyni na lata 2017-2026, potwierdzającą potrzebę aktualizacji Programu.

Rewitalizacja społeczna

W zakresie rewitalizacji społecznej Gminny Program Rewitalizacji zakłada przede wszystkim rozwój usług społecznych świadczonych na rzecz i w lokalnej społeczności. Jako nadrzędną wartość w kreowaniu i wdrażaniu usług społecznych uznano deinstytucjonalizację – budowanie sieci oparcia w lokalnym środowisku oraz rozwijanie dostępu do usług blisko miejsca zamieszkania. Rewitalizacja zakłada również zaangażowanie i upodmiotowienie mieszkańców – adresatów zmiany – zarówno w kształt usług, jak i zmian przestrzennych w najbliższym otoczeniu.

Rewitalizacja społeczna w Gminnym Programie Rewitalizacji realizuje sześć głównych celów zebranych w dwóch obszarach tematycznych:

OBSZAR TEMATYCZNY 1: REINTEGRACJA SPOŁECZNA

1.1. Zapewnienie adekwatnej dostępności usług społecznych.

1.2. Usamodzielnienie – zmniejszenie liczby osób zależnych od pomocy społecznej, w tym osób pozostających poza rynkiem pracy.

1.3 Wyrównanie szans w dostępie do edukacji, kultury, sportu.

OBSZAR TEMATYCZNY 2: SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE

2.1. Wzrost aktywności obywatelskiej.

2.2 Stworzenie warunków umożliwiających integrację, w tym międzypokoleniową.

2.3. Zwiększenie aktywności mieszkańców na rzecz dzielnicy i społeczności lokalnej.

Dążenie do osiągnięcia tych celów realizowane jest na kilka sposobów, w szerokim partnerstwie między jednostkami miejskimi, wydziałami Urzędu Miasta i organizacjami pozarządowymi:

Przystanie

Zdiagnozowane potrzeby obszarów rewitalizacji (m.in. niewystarczający dostęp do usług oraz przestrzeni do swobodnej aktywności, atomizacja społeczną, słabe więzi sąsiedzkie) stały się impulsem do stworzenia miejsc osadzonych lokalnie, dających mieszkańcom przestrzeń i możliwość rozwijania indywidulanego potencjału oraz dokonywania zmian w najbliższym otoczeniu. To Przystanie: centra sąsiedzkie – przestrzenie aktywności dla mieszkańców i mieszkanek oraz integrowania w dzielnicach miejskich funkcji, tworzone przez gdyński samorząd i gdyńską wspólnotę, osadzone w dzielnicach lokalne centra usług miejskich i aktywności sąsiedzkiej. To konkretne miejsca na mapie Gdyni – każde ze swoim adresem, wpisanym w nazwę. Rozwijają indywidualny potencjał dzielnic oraz potencjał lokalnych społeczności i sąsiedztwa. Działają w lokalnym kontekście i odpowiadają na lokalne potrzeby. Wspierają więzi sąsiedzkie, rozwijają dzielnice, tworzą w nich mikrocentra odpowiadające na najważniejsze i bardzo różnorodne potrzeby mieszkańców i mieszkanek. Sieć obejmuje obecnie osiem Przystani już działających i w trakcie budowy bądź rozbudowy. Przystań Śmidowicza 49, Przystań Opata Hackiego 33 oraz Przystań Widna 2A – to placówki na obszarach rewitalizacji.
Przystań Gdynia to obecnie ponad 20 tworzących je instytucji i organizacji, ponad 10 zaangażowanych w ich rozwój rad dzielnic oraz niezliczona i każdego dnia rosnąca liczba mieszkanek i mieszkańców, współtworzących zmiany w dzielnicach.

Projekty Rozwój Usług Społecznych

– tu bym wkleiła to co jest o projekcie RUS

– ale brakuje tu informacji o 3 projektach usług społecznych – może ze wskazaniem partnerów i kiedy się kończy / zakończony

– tu pewnie też bym wyróżniła działania Małgosi Redzińskiej i Ani Matłosz – na bank gdzieś to jest opisane

Aktywizacja społeczno-zawodowa

Model działania podmiotów pomocy społecznej

to co jest. Może dodatkowo napisać o zaangażowaniu m.in. w ramach programu osłonowego na Pekinie i w działania dotyczące mieszkańców baraków przy ul. Dickmana

Model włączania społeczności lokalnej w działania na terenach rewitalizowanych

Założeniem modelu włączania społeczności jest rozwijanie szerokiej gamy działań partycypacyjnych, integracyjnych i aktywizujących. Ich celem jest zidentyfikowanie i wspieranie lokalnych liderów, wykorzystanie i rozwijanie bazy lokalowej w dzielnicach, synergię działań inwestycyjnych oraz oddolnych inicjatyw mieszkańców na rzecz zmian w ich najbliższym otoczeniu, integrowanie służb, koalicjantów i partnerów procesu, wybudowanie systemu informowania i komunikacji o postępie prac na poziomie lokalnym. W ramach modelu stosowane są następujące narzędzia/metody pracy:

– Punkt konsultacyjny

– Konsultacje społeczne dotyczące inwestycji

– Fundusz sąsiedzki

– Konkursy dla organizacji pozarządowych

– Współpraca z mieszkańcami nad zmianami przestrzennymi w najbliższym otoczeniu

– Wydarzenia kulturalne, sportowe, integracyjne skierowane do mieszkańców

Inwestycje

Działania inwestycyjne realizowane w ramach Programu są powiązane z działaniami o charakterze społecznym realizowanymi zarówno poprzez rozwój oferty świadczonej na rzecz mieszkańców przy wykorzystaniu rozwijanej infrastruktury, jak również poprzez działania miękkie mające na celu kształtowanie postaw obywatelskich wśród mieszkańców każdej z dzielnic. (GPR str. 19; patrz również – cele rewitalizacji)

W ramach działu inwestycji Laboratorium Innowacji Społecznych, przy wsparciu Partnerów równolegle do prowadzonych prac inwestycyjnych tworzymy mieszkańcom warunki do tego, aby motorem napędowym zmian stawali się lokalni liderzy i lokalne społeczności. Zwiększamy tym samym dostępne narzędzia partycypacyjne [patrz poniżej MODEL]. Jednocześnie, staramy się tworzyć możliwości do tego, aby obok dużych procesów inwestycyjnych dokonywała się zmiana w najbliższym sąsiedztwie – realizowana z inicjatywy i przy zaangażowaniu sąsiedzkim (m.in. poprzez tworzenie ogrodów sąsiedzkich, wspólne zagospodarowywanie przestrzeni wokół bloków). W ramach procesu inwestycyjnego organizujemy wydarzenia integrujące, łączące społeczność lokalną, wzmacniające relacje i siłę sąsiedztwa (patrz GPR str. 72). Szczególnie ważne są dla nas celebracje na zakończenie inwestycji, po oddaniu jej w użytkowanie. Wykorzystujemy do tego lokalny zasób lokalowy, ale też przestrzenie publiczne i tereny zieleni, które nabierają nowego znaczenia w postrzeganiu jakości życia w dzielnicach. Punkty konsultacyjne inwestycji są kluczowym narzędziem zapewniającym system stałego informowania o inwestycjach rewitalizacyjnych, harmonogramach działań, dostępnej ofercie oraz o możliwościach włączania się w zmiany. Realizujemy je zarówno on-line, jak i z wykorzystaniem pomieszczeń sieci Przystani lub samego placu budowy.

Inwestycje realizowane w ramach procesu rewitalizacji, poza odpowiedzią na lokalne potrzeby poprawy jakości przestrzeni, realizują cele z obszaru tematycznego „Społeczeństwo obywatelskie”. Chcąc przeciwdziałać wykluczeniu, czerpiemy z doświadczenia projektowania uniwersalnego, projektowania wrażliwego, pracy metodami placemakingu czy projektowania międzysektorowego. Upodmiatawiając rolę wspólnot mieszkaniowych, nieformalnych grup mieszkańców czy liderów budujemy kulturę dialogu i społeczeństwa obywatelskiego. Model inspirowany jest również doświadczeniami projektowania w oparciu o prototypowanie, projektowanie partycypacyjne oraz doświadczenie użytkownika (tzw. UX). Ta interdyscyplinarność ma na celu zarządzenie procesem inwestycyjnym w taki sposób, aby zaangażowanie interesariuszy miało charakter systemowy i stabilny.

Finansowanie

Finansowanie działań rewitalizacyjnych opiera się o zaangażowanie środków z budżetu gminy, środków funduszy UE oraz środków prywatnych (wspólnoty mieszkaniowe).

Środki zewnętrzne obejmujące współfinansowanie Unii Europejskiej zostały oszacowane w ramach Programu na kwotę ponad 64,5 mln zł i łączą finansowanie Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Funduszu Spójności. Wiodącą część (ok. 65%) tej interwencji stanowią, z uwagi na szeroki, kompleksowy katalog możliwych do wsparcia działań, środki finansowe dedykowane kompleksowym działaniom rewitalizacyjnym, które zaplanowane zostały w ramach mechanizmu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 na trzech z sześciu podobszarów rewitalizacji (Oksywie, Witomino, osiedle Zamenhofa-Opata Hackiego).

Pozostałe przedsięwzięcia inwestycyjne, które zostały uznane za niezbędne dla realizacji celów procesu rewitalizacji są również realizowane przy wsparciu środków finansowych Funduszu Spójności, lub wspierane bezpośrednio z budżetu Gminy Miasta Gdyni.

W realizację GPR Miasta Gdyni zostały zaangażowane również środki prywatne wspólnot mieszkaniowych korzystających z dotacji na remonty części wspólnych budynków i/lub ich otoczenia.